مدتی است محصولات تراریخته به دلیل اینکه در مقابل آفات و صدمات ناشی از آن بسیار مقاوم هستند مورد استقبال کشاورزان و باغداران ایرانی قرار گرفتهاند، اما نکته قابل تأمل این است که این محصولات نسبت به سموم مقاوم هستند، در نتیجه سموم و آفات را طولانی مدت در خود نگه میدارند و این موضوع سبب بیماریهای نهان و آلرژیهای گوناگون در بدن انسان میشود. مشکلات و صدماتی که حالا اکثر کشاورزان در مورد آنها هشدارهای اساسی داده و ممنوعیتهایی را نسبت به مصرف این محصولات اعمال کردهاند، اما آمارهای مستندی که طی سالهای اخیر منتشر شده نشان میدهد طی سالهای اخیر شیوع واردات محصولات تراریخته به کشور و توجه به تغییرات ژنتیکی بر روی بذرها بهبهانه مقاومسازی در برابر آفتها و تغییرات اقلیمی غیرقابل پیشبینی، اتفاقات ناخوشایندی را در این عرصه به وجود آورده است. هر چند در دنیا گروهی حل تمام مشکلات کمبود و فقر غذایی و راه دستیابی به کشاورزی پیشرفته را به این فناوری نسبت داده و گروهی دیگر بهعلت گستردگی و تنها مجهول بودن ابعاد آثار این فناوری و حتی اثرات مخربی که بر تنوع زیستی و بر هم خوردن چرخه زیستی میشود، در حد محدود و کنترلشده در محیط آزمایشگاه بسنده میکنند، اما واردات محصولات تراریخته به ایران آنقدر بیضابطه پیش رفته که کارشناسان از آن با عنوان سونامی هولناک علیه ذخایر ژنتیکی گیاهی و خوراکی کشور نام میبرند.
درباره تولید محصولات تراریخته در ایران آمارهای ضد و نقیضی وجود دارد. به ادعای برخی افراد، در سالهای ۸۳، ۸۴ و ۸۵ تولیداتی از این محصولات در ایران داشتهایم و تحقیقی هم انجام شد و پژوهشگرانی ادعا کردند که ۴۷ درصد از برنجهای موجود در بازار (ایرانی و خارجی) تراریخته بودهاند، اما در مقابل این ادعاها وزارت جهاد کشاورزی اعلام میکند تا به حال هیچ مجوزی برای تولید محصولات دستکاری شده ژنتیکی داده نشده است.
همچنین گزارشهایی وجود دارد که بدون رعایت اصول آزمایشهای میدانی، بذر محصولات دستکاری شده در ایران کشت میشود که بذر همین محصولات میتواند بهوسیله حشرات و پرندگان به نقاط دیگر منتقل شود و بدون اینکه اطلاع داشته باشیم، کشورمان را دربر بگیرد. به همین دلیل اظهارنظرات ضد و نقیض درباره این محصولات نگرانیها را بیشتر میکند. به هر حال انتظار جامعه این است که تیمی متشکل از چند وزارتخانه و با یک رویکرد محرمانه این مسائل را بررسی کرده و به جمعبندی و تصمیم درست و قاطع برسد تا حداقل مردم با آسودگی خاطر به سمت مواد غذایی بروند.
بر اساس گزارشهایی که از نحوه و مقدار تولید و واردات محصولات تراریخته در کشورهای دیگر وجود دارد، میتوان متوجه شد حتی در کشورهای پیشرفتهای که این کار را انجام میدهند با رعایت استانداردهای قوی تنها به کار تحقیقاتی پرداخته و خصوصاً در تولید، رهاسازی و مصرف اینگونه محصولات غذایی و کشاورزی محدودیت شدیدی قائل هستند. در برخی کشورهایی هم که تولید تجاری این محصولات را تأیید میکنند، محصولات تولیدی را با برچسب تراریخته به بازار عرضه میکنند و فقط کشورهایی که به خاطر نداشتن قانون لازم و مدیریت صحیح، بلاتکلیف ماندهاند، ناچار به استفاده از این محصولات هستند.
در پژوهشی که در رابطه با مزایا و مضرات روشهای اصلاح ژنتیکی صورت گرفته مشخص شده این محصولات برای سرمایهداران، تولیدکنندگان، کشاورزان و دولتها از نظر اقتصادی بهصرفهتر و مناسبتر است، اما سلامت مصرفکننده را هدف قرار میدهد.
با وجود آنکه واردات محصولات تراریخته در اتحادیه اروپا آزاد است، اما طبق قانون، این کشورها مختار هستند تا کشت این محصولات را درون خاک خود محدود یا ممنوع کنند، ضمن اینکه بیشتر محصولات تراریخته در کشورهای دنیا مصارف غیرخوراکی یا غیرمستقیم دارند.
مطالعات انسانی نشان میدهد محصولات تراریخته میتوانند با ایجاد مواد زاید در بدن انسان منجر به اختلالات طولانی مدت شوند، ژنی که به داخل سویای تراریخته تزریق میشود، میتواند وارد DNA باکتری زنده داخل رودههای انسان شود، همچنین سموم حشرهکشی که با ذرت تراریخته تولید میشود، در خون زنان باردار و کودکان متولدشده هم یافت شده است.